The Master List

Another poynte of theire liberty is, that any gentleman may speake without danger, whatsoever he thinketh, which may cause great stirrs, seditions, troubles, iealousyes etc.
~ John Peyton, 1598

/Przewiń w dół po polską wersję metatekstu./

I’m looking for works 1) written no later than 1795 and 2) concerning the political system of The Commonwealth (or one of the federated nations).

I’m generally (subject to exceptions) not interested in 1) mere mentions of the subject somewhere, or 2) legal documents, or 3) things on current, ephemeral issues more than generalities. I’m aware that the reports from Sejms are available, but rather not going down that path. Maybe in future I would at least compile links to those that are digitized. But local materials count, and it would be interesting to include some sources on Prussian, Jewish, Cossack etc. political life (although they’re probably written in languages I can’t read). Pieces that are really minor or unoriginal could also be refused.

As of December 2016, the list is rudimentary, and probably contains gaping holes and embarassing ommissions.

You can send me corrections and suggestions on address: oldrep \\you-know-what\\ protonmail.ch.

I prefer to provide a link to a digital online copy if possible, or to WorldCat (which is a gateway to catalogs of libraries around the world), or at least to some mention of the work as a handle. If you enter first words of a Latin title with the author’s name into WorldCat’s search, you may be able to find some unlisted (mainly Polish) translations.

Language codes in titles: en – English, fr – French, it – Italian, la – Latin, pl – Polish. I also indicate it if the author held a major central office (of king, marshal, chancellor, treasurer or hetman).

The items are listed in reverse chronological order.

—

Poszukuję pism, które 1) powstały przed 1795 r. oraz 2) dotyczą ustroju Rzeczypospolitej (albo jednego z krajów składowych).

W zasadzie (możliwe są wyjątki) nie będą mnie zajmować 1) jedynie wzmianki o ustroju poczynione gdzieś tam 2) akty prawne 3) teksty bardziej o kwestiach bieżących i efemerycznych niż o Rzptej w ogóle. Zdaję sobie sprawę, że istnieją rzeczy typu diariusze sejmowe, ale to by nas za daleko zaprowadziło. Być może w przyszłości przynajmniej zgromadzę odnośniki do scyfryzowanych wydań. Ale materiały regionalne się liczą i bardzo bym chciał zamieścić trochę źródeł do życia politycznego w Prusach, wśród Żydów czy Kozaków, nawet jeżeli są one dostępne w językach niezrozumiałych dla mnie. Mogę także odrzucać teksty naprawdę mało istotne lub oryginalne.

W stanie na grudzień 2016, lista pozostaje w stanie bardzo niedokończonym i prawdopodobnie zawiera liczne zawstydzające luki.

Zapraszam do wysyłania mi sugestii i poprawek na adres: oldrep \\sami-wiecie-co\\ protonmail.ch.

Staram się zamieszać odnośnik do wersji elektronicznej, jeśli to możliwe, albo do wpisu w WorldKacie (który zbiera katalogi bibliotek na świecie), albo przynajmniej do jakiejś wzmianki o dziele jako punktu zaczepienia. Wpisując pierwsze słowa tytułu łacińskiego z nazwiskiem autora do WorldCatu można czasem znaleźć jakieś niewymienione tłumaczenia (główne polskie).

Kody języków w tytułach: en – angielski, fr – francuski, it – włoski, la – łaciński, pl – polski. Zaznaczam także, jeżeli autor pełnił wielką magistraturę centralną Rzeczypospolitej (król, marszałek, kanclerz, podskarbi lub hetman).

Pozycje są ułożone w odwróconym porządku chronologicznym.

—

• Józef Kalasanty Szaniawski
• 1792: pl: List odpowiedni pisany do przyjaciela: Względem Ustawy Rządowej na dniu 3 Maja roku 1791 uchwalonej
• en: A Letter Responding to a Friend: On the Constitution, Enacted on May the 3rd, 1791
• 1791: pl: Bezstronne zastanowienie się nad projektowaną ustawą następstwa tronu w Polsce
• en: Unprejudiced Consideration of the Prepared Law of Succesion of Throne in Poland
• (Together with Pawlikowski, Szaniawski represents radical left, the self-proclaimed “Polish Jacobins”. Later, though, he would go on to become a hardline conservatist.)
• Dyzma Bończa-Tomaszewski
• 1791: pl: Nad konstytucją i rewolucją dnia 3 maja roku 1791 uwagi en: Considerations on the Constitution and Revolution of May the 3rd, 1791
• Seweryn Rzewuski, field hetman of Poland
• 1791: pl: Treść pism różnych względem formy rządu i sukcesji tronu polskiego
• en: Contents of Various Pieces Concerning the Form of Government and Succession of Polish Throne
• 1789: pl: O sukcesji tronu w Polsce
• en: On Succession of Throne in Poland
• (S. Rzewuski is a very strange figure, one of the founders of the infamous Targowica Confederation that destroyed the Constitution of 1791 together with Russia.)
• Tadeusz Morski
• 1790: pl: Uwagi nad pismem Seweryna Rzewuskiego, hetmana polnego koronnego: “O sukcesji tronu w Polsce”
• en: Considerations on the Piece of Seweryn Rzewuski, Field Hetman of Poland, “On Succession of Throne in Poland”
• 1788: pl: Uwagi o chłopach
• en: Considerations on Peasants
• Stanisław Staszic
• 1790: pl: Przestrogi dla Polski z teraźniejszych politycznych Europy związków i z praw natury wypadające, przez pisarza Uwag nad życiem Jana Zamoyskiego
• en: Admonitions for Poland, Following from the State of Present Alliances in Europe and the Law of Nature, by the Author of “Considerations on the Life of Jan Zamoyski”
• 1787: pl: Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego
• en: Considerations on the Life of Jan Zamoyski
• Józef Pawlikowski
• 1789: pl: Myśli polityczne dla Polski
• en: Some Political Thoughts for Poland
• 1788: pl: O poddanych polskich
• en: On Serfs in Poland
• Adam Wawrzyniec Rzewuski
• 1789: pl: O formie rządu republikańskiego
• en: On Form of Republican Government
• Jan Potocki
• 1788: pl: Ne quid detrimenti Res Publica capiat
• en: title in Latin, referring to an ancient Roman law formula – “so that the state suffer no harm”
• Hugo Kołłątaj
• 1788: pl: O przyszłym sejmie Anonima listów kilka
• en: Few Letters of the Anonymous on the Forthcoming Sejm
• Wincenty Skrzetuski
• 1782: pl: Prawo polityczne narodu polskiego
• en: Political Law of Polish Nation
• John Williams
• 1777: en: The Rise, Progress and Present State of the Northern Governments, Viz. the United Provinces, Denmark, Sweden, Russia and Poland
• pl: O początkach, rozwoju i obecnym stanie rządów północy, tzn. Zjednoczonych Prowincji, Danii, Szwecji, Rosji i Polski
• Pierre Joubert
• 1775: fr: Histoire des révolutions de Pologne
• en: History of the Revolutions in Poland
• pl: Historia rewolucji w Polsce
• Michał Wielhorski
• 1775: pl: O przywróceniu dawnego rządu według pierwiastkowych Rzeczypospolitej ustaw
• en: On the Restitution of Old Government, According to the Original Laws of the Republic
• Józef Wybicki
• 1775: pl: Myśli polityczne o wolności cywilnej
• en: Political Thoughts on Civil Liberty
• Louis-Antoine Caraccioli
• 1775: fr: La Pologne, telle qu’elle a été, telle qu’elle est, telle qu’elle sera
• en: Poland: That Which Used to Be, That Which Is Today, That Which Will Come
• pl: Polska–jaka była, jaka jest i jaka będzie
• Charles de Beaumont, chevalier d’Éon
• 1774: fr: Les loisirs du Chevalier d’Éon, t. I
• en: Chevalier d’Éon’s Leisures
• pl: Rozrywki kawalera d’Éon
• Adam Stanisław Krasiński
• before 1773: pl: Refleksje o prawach różnych i rządach dobrych każdego państwa, Projekt do poprawy praw i rządu
• en: Reflections on Various Laws and Good Government of Any State, A Project of Reform of the Laws and Government
• (The author was one of the leaders of the Bar Confederation, and the bishop of Kamieniec.)
• Jean-Jacques Rousseau
• 1772: fr: Considérations sur le gouvernement de Pologne, et sur sa réformation projetée
• en: Considerations on the Government of Poland and on Its Proposed Reformation
• pl: Uwagi o rządzie polskim i jego projektowanej naprawie
• Nicolas Baudeau
• 1772: fr: Lettres historiques sur l’état actuel de la Pologne et sur l’origine de ses malheurs
• en: Historical Lettres on The Current State of Poland, and on the Origin of Its Miseries
• pl: Listy historyczne o obecnym stanie Polski i przyczynach jej nieszczęść
• Gabriel Bonnot de Mably
• 1770: fr: Du gouvernement et des lois de la Pologne
• en: On the Government and the Laws of Poland
• pl: O polskim rządzie i prawach
• Zofia Lubomirska
• 1770: pl: Uwagi nad stanem szlacheckim i miejskim w Polszcze and Projekt do porządku publicznego
• en: Remarks on the Noble and Burgher Estates in Poland and A Project for Public Order
• —
• 1769: pl: Ustawy stosujące się do dobrego porządku i powinności osiadłych ludzi w dobrach Pawłowie czyli Mereczu
• en: The Regulations of Good Order and Duties of Men Dwelling in the Pawłowo, or Merecz Manor
• The “Republic of Pawłowo” unfortunately has Wikipedia articles only in Polish and other Eastern European languages. It seems like a private attempt to turn the landlord-peasants relationship into some sort of cooperative, mirroring the political system of the country in miniature (with a sejm, treasure etc.).
• Encyclopédie
• There was some articles in Encyclopédie on Polish topics, mainly in 1765, it seems.
• Szymon Majchrowicz
• 1764: pl: Trwała szczęśliwość królestw, albo ich smutny upadek, wolnym narodom przed oczy stawiona na utrzymanie nieoszacowanej szczęśliwości swojej
• en: Perpetual Happiness of Realms, or Their Lamentable Doom, Vividly Presented to the Free Nations for Preserving Their Precious Happiness
• (This is more of a lengthy treaty on a providentialist historiosophy than serious political work, but it does present some vision of Polish political system.)
• Stanisław Konarski
• 1760-1763: pl: O skutecznym rad sposobie, albo o utrzymaniu ordynaryjnych sejmów
• en: On an Effective Method of Consultation, or on Conducting the Ordinary Sejms
• Stefan Garczyński
• 1750: pl: Anatomia Rzeczypospolitej Polskiej synom ojczyzny ku przestrodze i poprawie tego, co z kluby wypadło, mianowicie o sposobach zamnożenia Polskę ludem pospolitym
• en: Anatomy of the Polish Republic, for Admonishment of the Sons of the Fatherland and Repairing the Derailed, Namely on Methods of Strengthening Poland with the Common Folk
• Franciszek Radzewski
• 1748: pl: Remonstracja stanom Rzeczypospolitej Polskiej o trybunałach koronnych tudzież estymacji wolności i prerogatyw stanu szlacheckiego
• en: A Remonstration to the Estates of the Republic, About the Tribunals in the Kingdom of Poland, As Well As About Veneration of Freedoms and Prerogatives of Nobility
• 1743: pl: Kwestie polityczne obojętne, Statum Rzeczypospolitej Polskiej, prerogatywy urzędów w niej, zwyczaje elekcji królów, sejmów, sejmików i inne rzeczy en: Impartial Political Questions: the Foundations of the Polish Republic, Prerogatives of Her Offices, Customs of Royal Elections, Sejms, Sejmiks and Other Issues
• Stanisław Dunin-Karwicki
• 1746: la: De ordinanda republica seu de corrigendis defectibus in statu reipublicae Poloniae
• pl: O potrzebie urządzenia rzeczypospolitej albo o naprawieniu defektów w stanie rzeczypospolitej polskiej
• en: On the Need of Rearrangement of the Republic, or Repairing the Defects of the Republic of Poland
• ca. 1703: pl: Egzorbitancje we wszystkich trzech stanach Rzeczypospolitej
• en: Exorbitances of All Three Estates of the Republic
• POSTINGS: The Karwicki’s Reckoning and a New Method of Elections
• (De Republica Ordinanda is an extended and Latinized version of Exorbitances, manuscripts of which were sent to the senators in 1710, and then circulated. De Republica was actually redacted around 1707, and published posthumously.)
• Stanisław Poniatowski (father)
• 1744: pl: List ziemianina do pewnego przyjaciela z inszego województwa
• en: A Letter of a Gentleman to Some Friend in a Different Voivodeship
• Wojciech Bystrzonowski
• 1739: pl: Polak, sensat w liście, w komplemencie polityk, humanista w dyskursie, w mowach statysta
• en: A Pole, Moving in His Letters, a Politician in Complimenting, a Humanist in Discourse, in Rhetoric a Statesman
• Gottfried Lengnich
• 1736: la: Pacta Conventa Augusti III … cum commentario
• en: The Pacta Conventa of Augustus III … with commentary
• pl: Pacta Conventa Augusta III … z komentarzem
• 1727: la: Disertatio de unionis qua Poloniae jungitur Prussia indole
• en: Treaty on the Innate Union of Prussia with Poland
• pl: Traktat o przyrodzonej unii, jaką z Polską łączą się Prusy
• 1722: la: Commentatio succincta de norma regiminis, quæ sub imperio serenissimorum Poloniæ regum Prussiæ…
• en: A Succinct Commentary on the Laws of Government of Prussia, Under the Most Serene Realm of Poland
• pl: Krótki komentarz o prawach rządu pruskiego pod najjaśniejszym królestwem polskim
• (The author is a notable lawyer and politician of Gdańsk, and an educator of Stanisław August Poniatowski, the last king of Poland.)
• Walenty Pęski?
• 1736?: la: Domina palatii, regina libertas seu familiare amicorum colloquium de statu, libertatibus et juribus Regni ac Reipublicae Poloniarum
• en: The Mistress of The Palace and Queen of Liberty, or A Conversation of Close Friends About the State, Freedoms and Rights of the Polish Kingdom and Republic
• pl: Pani pałacu i królowa wolności, albo rozmowa bliskich przyjaciól o stanie, wolnościach i prawach polskiego Królestwa oraz Rzeczypospolitej
• (According to the book itself, it was first published in Polish; it should be researched. Also, I’m not sure at all about the translation of ‘palatii’ in this case.)
• Stanisław Leszczyński, king of Poland & grand duke of Lithuania
• 1733: pl: Głos wolny wolność ubezpieczający
• en: A Free Voice, Preserving Freedom. Allegedly there were translations, I’m yet to find them (unless you want French).
• Jan Stanisław Jabłonowski, chancellor of Poland
• 1730?: pl: Skrupuł bez skrupułu w Polszcze albo oświecenie grzechów narodowi naszemu polskiemu przez pewnego Polaka temiż grzechami grzesznego, ale żałującego, na poprawę swoją i ludzką
• en: Ungrieving Grief or an Elucidation of the Sins of Our Polish Nation, By Some Pole, a Sinner of the Same Sins, but Remorseful, for the Amendment of Himself and Other People
• (It’s hilarious that, according to the description in the digital version’s page, the book bearing such a pompous title is actually a condescending critique of ordinary noblemen by the magnate author.)
• Stanisław Antoni Szczuka
• 1709: la: Eclipsis Poloniae orbi publico demonstrata
• pl: Zaćmienie Polski światu powszechnemu ukazane
• en: The Eclipse of Poland, Shown to the Whole World
• Jerzy Dzieduszycki
• 1707: pl: Traktat o elekcji królów polskich
• en: Treaty on the Election of Polish Kings
• Stanisław Herakliusz Lubomirski, grand marshall of Poland
• 1699: la: De vanitate consiliorum
• pl: O znikomości rad
• en: On Futility of Assemblies
• Bernard Connor
• 1698: en: The History of Poland in Several Letters to Persons of Quality
• pl: Historia Polski
• (Connor was the king John III Sobieski’s doctor. Wilanów Museum lets you download a nice, modern Polish translation with commentary, as an ebook: this is the version that I linked.)
• Jan Schultz-Szulecki
• 1694: la: Tractatus historico-politicus de Polonia nunquam tributaria
• en: A Historico-Political Treaty on Poland Never Subordinate
• pl: Traktat historyczno-polityczny o Polsce nigdy nieshołdowanej
• (Schultz moved from Brandenburg to the John III’s court, and was naturalized as a nobleman)
• Gaspard de Tende
• 1686: fr: Relation historique de la Pologne contenant le pouvoir de ses rois, leur élection, & leur couronnement, les privilèges de la noblesse, la religion, la justice, les mœurs & les inclinations des polonais
• pl: Relacja historyczna o Polsce, zawierająca opis władzy królów, ich wyboru i koronacji, przywilejów szlachty, religii, wymiaru sprawiedliwości, obyczajów i skłonności Polaków
• en: A Historical Relation of Poland, Including Description of the Power of The Kings, Their Election and Coronation, The Privileges of Nobility, Religion, Justice, Customs and Inclinations of Poles
• Christoph Hartknoch
• 1678: la: De republica Polonica
• en: On the Polish Republic
• pl: O Rzeczypospolitej Polskiej
• Kazimierz Zawadzki
• 1676: la: Tractatus super advertentiam defectuum in capitibus imperii Sarmatici
• en: A Treaty Exposing Defects in the Government of Sarmatian Empire
• pl: Traktat odsłaniający usterki w rządzie imperium sarmackiego
• Gottfried Wilhelm Leibniz
• 1669: la: Specimen demonstrationum politicarum pro eligendo rege Polonorum
• pl: Wzorzec dowodów politycznych, dotyczących wyboru króla Polaków
• en: A Specimen of Political Proofs, for the Royal Election in Poland
• Andrzej Olszowski
• 1669: la: Censura seu discursus super ambitu dd. candidatorum pro corona Regni Poloniae, Mosci, Neoburgi, Condaei, Lotharingi, Poloni
• en: An Evaluation, or Discourse on Ambitions of the Honorable Candidates to the Crown of Poland: the Moscovite, the Neuburg, the Condé, the Lorraine, the Pole
• pl: Ocena, czyli omówienie zamierzeń panów kandydatów do korony Królestwa Polskiego: Moskala, Neuburczyka, Kondeusza, Lotaryńczyka, Polaka
• Johann Sachs
• 1665: la: De scopo reipublicae Polonicae
• en: On the Goal of the Polish Republic
• pl: O celu polskiej Rzeczypospolitej
• Andrzej Maksymilian Fredro
• 1664: la: Monita politico-moralia
• pl: Przestrogi polityczno-obyczajowe
• en: Politico-Moral Admonitions
• 1660: la: Scriptorum seu togae et belli notationum fragmenta
• pl: Fragmenty pism, czyli Uwagi o wojnie i pokoju
• en: Fragments of Works, or Notes on Peace and War
• POSTINGS: Fredro, the Player
• Guillame Le Vasseur de Beauplan
• 1651: fr: Description d’Ukrainie, qui sont plusieurs provinces du royaume de Pologne
• en: A Description of Ukraine, Containing Several Provinces of the Kingdom of Poland
• pl: Opisanie Ukrainy, która zawiera się w kilku prowincjach Królestwa Polskiego
• Aaron Aleksander Olizarowski (lit: Aronas Aleksandras Olizarovijus)
• 1651: la: De politica hominum societate
• en: On Politics of Human Society
• pl: O polityce społeczności ludzkiej
• 1643: la: Quaestiones politicae: in utramque partem disputatae
• en: Political Questions, Argued for the Both Sides
• pl: Kwestie polityczne, dyskutowane za obie strony
• (Olizarowski seems to be very general and universal in his writings, but I include him as a Lithuanian author whose views draw much from the example of the Republic.)
• Łukasz Górnicki
• 1650: pl: Droga do zupełnej wolności
• en: The Road to Full Freedom
• 1616: pl: Rozmowa o elekcji, o wolności, o prawie i obyczajach polskich podczas elekcji Króla Jego Mci Zygmunta III czyniona
• en: A Conversation about Polish Elections, Freedom, The Law and Customs, During the Election of His Majesty King Sigismund III
• (Górnicki probably wrote these books in 1580-1590s, they were published posthumously.)
• Łukasz Opaliński
• 1641: pl: Rozmowa plebana z ziemianinem albo dyszkurs o postanowieniu teraźniejszym Rzeczypospolitej i o sposobie zawierania sejmów R.P. 1641
• en: A Conversation of a Parson with with a Gentleman, or a Discourse on the Current Foundation of the Republic and the Mode of Forming the Sejms
• Piotr Mieszkowski
• 1637: la: Polonus iure politus mores patrios ad leges conformans (digital)
• en: Pole, Educated in Law, Conforming to the Customs and Laws of Fathers
• pl: Polak uczony w prawie, przestrzegający praw i obyczajów ojców
• Kasper Siemek
• 1635: la: Lacon, seu de reipublicae recte instituendae (digital)
• en: Sparta, or on Republic Well Instituted
• pl: Lacedemon, albo o rzeczypospolitej odpowiednio urządzonej
• 1632: la: Civis bonus (digital)
• en: Good Citizen
• pl: Obywatel dobry
• Wojciech Dembołęcki
• 1633: pl: Wywód jedynowłasnego państwa świata
• en: Descent of the Only-Itself’s Country in the World
• Szymon Starowolski
• 1631: la: Declamatio contra obtrectatores Poloniae
• en: Oration Against the Defamers of Poland
• pl: Mowa przeciwko oszczercom Polski
• 1625: pl: Votum o naprawie Rzeczypospolitej
• en: A Voice on Reforming the Republic
• Samuel Przypkowski
• 1628: la: Dissertatio de pace et concordia ecclesiae
• en: A Discourse Touching the Peace and Concord of the Church
• pl: Rozprawa o pokoju i zgodzie w Kościele
• (Discourse was translated to English in 1653 by John Biddle. The author is said to call for separation of Church and State.)
• —
• 1628: pl: Egzorbitancja powszechna
• en: The Universal Exorbitance
• Andrzej Lipski, chancellor of Poland
• 1616: la: Decas quaestionum publicarum regni: in quibus ecclesiastica iura, et immunitates ecclesiastici status elucidantur
• en: Ten Questions of Public Affairs of the Realm: in Which Rights of the Church, and Immunities of Its State Get Elucidated
• pl: Dziesięcioro kwestii publicznych królestwa, w których prawa kościelne i immunitety stanu kościelnego są naświetlone
• (Lipski, later the bishop of Cracow, represents creeping reaction against religious liberty, attacking the Confederation of Warsaw.)
• Reinhold Heidenstein
• 1610: la: Cancellarius sive de dignitate et officio cancellari Regni Poloniae
• en: Chancellor, or the Rank and Office of Chancellor of the Kingdom of Poland
• pl: Kanclerz, czyli godność i urząd kanclerza Królestwa Polskiego
• Stanisław Witkowski
• 1609: pl: Złota wolność koronna sejmom i zjazdom na potomne czasy służąca
• en: The Golden Liberty in the Crown, of Sejms and Assemblies, for Posterity
• (This seems to be of interest as a piece extolling virtues of compromise made after the recently-defeated rokosz.)
• Łukasz Błażewski
• 1607: pl: Tłumacz rokoszowy powiatu ruskiego
• en: The Rokosz Explained for the Ruthenian County
• Sebastian Petrycy
• 1605: pl: Przydatek do Polityki Arystotelesowej, to jest rządu Rzeczypospolitej
• en: A Commentary on Aristotle’s “Politics”, i.e. Government of Republic
• Andrzej Lisiecki
• after 1600: la: Apologia pro libertate Reipublicae et legibus regni Poloniae
• pl: Dowód jasny wolności i zwyczajów starodawnych polskich i konstytucjej koronnych
• en: Apology for the Liberty of Republic and Laws of Kingdom of Poland
• Piotr Grabowski
• 1598: pl: Zwierciadło Rzeczypospolitej Polskiej na początku r. 1598 wystawione
• en: A Mirror of the Republic of Poland, in the Beginning of Year 1598
• 1595: pl: Zdanie syna koronnego o piąciu rzeczach Rzeczypospolitej Polskiej należących
• en: An Opinion of a Son of the Crown, Concerning Five Matters Pertaining to the Republic of Poland
• (Grabowski is mainly known for his economic opinions.)
• John Peyton
• 1598: en: A Relation of the State of Polonia and the Provinces United with that Crowne, Anno 1598
• pl: Relacja o państwie polskim oraz prowincjach zjednoczonych z tąże koroną, w roku 1598
• (I’m assuming Peyton’s authorship according to this post; earlier it was thought to be written by George Carew). Curiously, there is a German translation , published for some reason in Third Reich (!). I don’t know German, so I can’t assess its, erm, integrity, even loosely.)
• POSTINGS: A Teenage Agent’s Guide to Poland — The Political Landscape of 1598
• Krzysztof Warszewicki
• 1598: la: De optimo statu libertatis
• en: On Optimal State of Liberty
• pl: O najlepszym stanie wolności
• 1595: la: De legato legationeque liber
• en: On Envoy and His Mission
• pl: O pośle i poselstwie
• 1579: la: Paradoxa ad Stephanum I, Regem Poloniae
• en: Paradoxes, to Stephen I, the King of Poland
• pl: Paradoksy do Stefana I, króla Polski
• Piotr Skarga
• 1597: pl: Kazania sejmowe
• en: The Sejm Sermons
• Stanisław Karnkowski
• 1596: pl: Egzorbitancje i naprawa koła poselskiego
• en: Exorbitances and Repair of Assembly of Envoys
• 1573: la: Modus et ordo electionis novi Regis
• en: The Mode and Order of the Election of the New King
• pl: Porządek i sposób wyboru nowego króla
• (Since 1581 until his death in 1603 Karnkowski was the archbishop of Gniezno, and Primate, ie. the head of Polish Catholich Church.)
• Pietro Duodo
• 1592: it: Relazione di Polonia
• en: A Relation of Poland
• pl: Relacja o Polsce
• (Another Venetian ambassador.)
• Marcin Kromer
• 1577: la: Polonia sive de situ, populis, moribus, magistratibus et re publica regni Polonici
• en: Poland, or on the Places, Nations, Mores, Magistrates and Republic of Reign of Poland
• pl: Polska, albo o położeniu, narodach, obyczajach, magistraturach (urzędach) i rzeczypospolitej królestwa polskiego
• Girolamo Lippomano
• 1575: it: Relatione del clarissimo Girolamo Lippomano ritornato ambasciatore dal Serenissimo Re di Polonia dal Signoria di Venetia del 1575
• en: Relation of Honorable Girolamo Lippomano, the Returning Ambassador to His Majesty King of Poland, for the Signoria of Venice
• pl: Relacja wielmożnego Girolamo Lippomano, powracającgo ambasadora do Najjaśniejszego Króla Polski, dla Signorii Weneckiej
• Bartłomiej Paprocki
• 1575: pl: Hetman
• en: Hetman
• 1575: pl: Król
• en: King
• Maciej Stryjkowski
• 1575: pl: O wolności Korony Polskiej a srogiem zniewoleniu wiernych pod jarzmem tureckiem
• en: On the Freedom of the Polish Crown and the Harsh Opression of Believers Under the Turkish Yoke
• Jan Andrzej Krasiński
• 1574: la: Polonia. Ad Serenissimum, et Potentissimum, Henricum primum Valesium, Dei gratia vtriusqe Poloniæ Regem
• pl: Polska. Najjaśniejszemu i Najpotężniejszemu Henrykowi I Walezjuszowi, z Bożej łaski obojej Polski królowi
• en: Poland, to the Most Serene and Potent Henry I de Valois, By the Grace of God the King of Both Polands
• Jan Dymitr Solikowski
• 1574: pl: Rozsądek o warszawskich sprawach na elekcji przeszłej do koronacji należący
• en: A Synopsis of the Warsaw Affairs, From the Election Until the Coronation
• 1563: la: Apocalypsis
• en: The Apocalypse
• pl: Apokalipsa
• (Published as a book by Orzechowski, but apparently Solikowski was the real author. Don’t ask, the time will come to solve this.)
• Gianfrancesco Morosini
• 1573: it: Relazione di G. Francesco Morosini ambasciatore straordinario a Enrico di Valois, per la sua elezione in re di Polonia
• en: Relation of Gianfrancesco Morosini, special ambassador to Henry de Valois, on the occasion of his election for king of Poland
• pl: Relacja Gianfrancesco Morosiniego, nadzwyczajnego ambasadora do Henryka Walezego z okazji jego wyboru na króla Polski
• Andrzej Wolan (lit: Andrius Volanas)
• 1571: la: De libertate politica sive civili
• pl: O wolności rzeczypospolitej albo szlacheckiej książka godna ku czytaniu
• en: On Political or Civic Liberty
• Hieronim Ossoliński
• before 1569: la: De unione Lithwaniea (!)
• en: On the Lithuanian Union
• pl: O unii litewskiej
• Wawrzyniec Goślicki
• 1568: la: De optimo senatore
• en: The counsellor, exactly pourtraited in two bookes
• pl: O senatorze doskonałym
• Stanisław Orzechowski
• 1566: pl: Policja Królestwa Polskiego na kształt Arystotelesowych Polityk wypisana
• en: Policy of the Polish Crown, Inspired by Aristotle’s “Politics”
• 1563: pl: Dialog albo rozmowa około egzekucji Polskiej Korony
• en: A Dialogue, or a Conversation about the Execution of the Polish Crown
• (Note: the title refers to the Executionist movement.)
• 1563: pl: Quincunx, to jest wzór Korony Polskiej
• en: The Quincunx, Which is the Pattern of the Polish Crown
• 1543: la: Fidelis subditus
• en: A Faithful Subject
• pl: Wierny poddany
• Marcin Bielski
• 1565: pl: Sejm niewieści
• en: A Sejm of Women
• (Bielski is best known as a historian. The Sejm is a satire, but conveying some political messages.)
• Augustyn Rotundus-Mieleski (lit: Augustinas Rotundas)
• 1564: pl: Rozmowa Polaka z Litwinem
• en: A Conversation of a Pole and a Lithuanian
• (The author is known to be a hardcore Lithuanian patriot, so it may be an interesting read. Also, he might have the most terrific name of all.)
• Jan Zamoyski, chancellor & grand hetman of Poland
• 1563: la: De senatu romano libri II
• pl: O senacie rzymskim
• en: On the Roman Senate
• (It is the same famous Zamoyski who will inspire Staszic–two centuries later. In fact, he wrote this book before he became more active politically. Zamoyski has been the rector at University of Padova during his stay in Italy; this was master thesis there.)
• Jan Łaski
• 1556: la: Epistolae tres lectu dignissimae, de recta et legitima ecclesiarum bene instituendarum ratione ac modo: ad potentiss(imum) regem Poloniae, Senatum, reliquosque
• pl: Listy trzy wielce czytania godne o dobrym i prawidłowym sposobie urządzenia Kościołów skierowane do przepotężnego króla Polski, Senatu i pozostałych stanów
• en: Tree Letters, Most Worthy of Reading, on the Good and Correct Mode of Ordination of Churches, to the Most Potent King of Poland, the Senate and Other Estates
• Andrzej Frycz Modrzewski
• 1551: la: Commentariorum de Republica emendanda libri quinque
• pl: Rozważania o poprawie Rzeczypospolitej
• en: Commentaries on the Improvement of the Republic
• Klemens Janicki
• 1538: la: Querela Reipublicae Regni Poloniae anno 1538 conscripta
• en: A Lament of the Republic of Realm of Poland, Written Anno 1598
• pl: Lament Rzeczypospolitej Królestwa Polskiego, spisany w roku 1538
• (Janicki is, among others, notable for his peasant descent.)
• Stanisław Zaborowski
• 1507: la: Tractatus de natura iurium et bonorum regis et de reformatione regni ac eius reipublicae regimine
• en: Treaty on Nature of Laws and on Wealth of Kings, and on Reformation of the Kingdom and Its Republic’s Government
• pl: Traktat o naturze praw i dobrach królewskich, oraz o reformie rządu królestwa i jego rzeczypospolitej
• Stanisław Dąbrówka
• 1501: la: Tractatus ex Politicorum novos principes tangens
• en: A Treaty, Deriving New Principles from “Politics”
• pl: Traktat wywodzący nowe zasady z “Polityki”
• Filippo Buonaccorsi, known as Callimachus
• 1492: la: Consilia Callimachi
• pl: Rady Kallimachowe
• en: Callimachus’ Advice
• (Authorship is disputed. The “advices” are known for their sleazy Machiavellianism, in the evil sense; Buonaccorsi was a Florentine naturalized in Poland.)
• Jan Ostroróg
• 1477: la: Monumentum pro Reipublicae ordinatione
• pl: Memoriał o urządzeniu Rzeczypospolitej
• en: Memorial on Arrangement of the Republic
• Master Vincentius, known as Wincenty Kadłubek
• 1190-1208: la: Chronica seu originale regum et principum Poloniae
• pl: Kronika, albo wywód początków królów i książąt Polski
• en: Chronicle, or Book of Origins of the Kings and Princes of Poland
• (Kadłubek isn’t the first Polish chronicler, and certainly the most trustworthy, but his musings of royal elections and the rule of senate (purely fantastical at the time) are interesting in the light of later events. His imagination in describing the legendary history of Poland is akin to Geoffrey of Monmouth’s.)

/-/ Popiel.